Prompt Engineering – Hướng dẫn viết lệnh AI hiệu quả cho cán bộ không chuyên CNTT
Mở đầu: AI không còn là chuyện của “dân kỹ thuật”
Trong vài năm trở lại đây, trí tuệ nhân tạo (AI) – đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ như ChatGPT, Gemini, Claude… – đã và đang len lỏi vào công việc hành chính, truyền thông, đào tạo và dịch vụ công.
Tuy nhiên, nhiều cán bộ công chức – dù rất muốn ứng dụng – lại gặp khó khăn trong việc “ra lệnh cho AI”. Lý do đơn giản: họ không biết viết Prompt (câu lệnh yêu cầu). Giống như việc biết lái xe mà không biết rẽ trái – bạn sẽ chỉ đi được một hướng duy nhất.
👉 Bài viết này sẽ giúp bạn – dù không phải dân CNTT – vẫn có thể sử dụng AI một cách hiệu quả, chính xác và tiết kiệm thời gian thông qua nghệ thuật Prompt Engineering.
🧠 Prompt là gì?
Prompt là câu lệnh, yêu cầu mà người dùng nhập vào để hướng dẫn AI tạo ra kết quả mong muốn.
Ví dụ đơn giản:
❌ Prompt chưa tốt:
“Viết giúp tôi một bài phát biểu”
✅ Prompt tốt hơn:
“Viết bài phát biểu khai giảng năm học 2025 – ngắn gọn, truyền cảm hứng, hướng đến học sinh lớp 10 – dài không quá 300 từ.”
🛠️ Cấu trúc chuẩn của một Prompt hiệu quả
Một prompt tốt thường có cấu trúc sau:
[Vai trò] + [Ngữ cảnh] + [Yêu cầu nhiệm vụ] + [Định dạng/giới hạn]
Ví dụ minh họa:
“Bạn là một chuyên gia giáo dục. Trong bối cảnh trường học đang triển khai chuyển đổi số, hãy viết một bản hướng dẫn ngắn (dưới 250 từ) cho giáo viên phổ thông sử dụng ChatGPT để chuẩn bị bài giảng môn Ngữ Văn.”
- ✅ Vai trò: chuyên gia giáo dục
- ✅ Ngữ cảnh: trường học chuyển đổi số
- ✅ Yêu cầu: viết hướng dẫn ngắn
- ✅ Giới hạn: dưới 250 từ
📋 5 Mẫu Prompt sẵn dùng dành cho cán bộ không chuyên kỹ thuật
1. Soạn thảo văn bản hành chính
“Bạn là chuyên viên văn phòng. Hãy giúp tôi soạn một thông báo nghỉ lễ 30/4–1/5, giọng văn trang trọng, không quá 150 từ.”
2. Tóm tắt tài liệu dài
“Tóm tắt văn bản sau thành 5 gạch đầu dòng, mỗi dòng dưới 20 từ. Giữ lại những điểm chính sách quan trọng.”
3. Viết nội dung truyền thông
“Bạn là chuyên gia truyền thông. Viết nội dung cho một bài đăng Facebook kêu gọi người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, giọng văn thân thiện, đính kèm hashtag.”
4. Trả lời email lịch sự
“Trả lời thư xin phép nghỉ học từ phụ huynh học sinh lớp 6A, với thái độ cảm thông, xác nhận đã nhận thông tin.”
5. Lập bảng kế hoạch đơn giản
“Tạo bảng kế hoạch tổ chức hội nghị cán bộ, gồm 4 cột: Thời gian – Nội dung – Người phụ trách – Ghi chú.”
📌 Những sai lầm thường gặp khi viết Prompt
| ❌ Sai lầm | ✅ Cách khắc phục |
|---|---|
| Dùng câu lệnh quá mơ hồ | Rõ ràng vai trò, mục tiêu, ngữ cảnh |
| Không giới hạn độ dài | Nêu rõ “dưới X từ”, “tối đa 5 gạch đầu dòng” |
| Không định dạng yêu cầu | Nêu rõ: viết bài, lập bảng, gạch đầu dòng |
| Không thử lại nhiều lần | Hãy điều chỉnh và thử prompt khác nhau |
💬 Mẹo hay: Đừng yêu cầu “Viết giúp tôi”, hãy yêu cầu “Bạn là chuyên gia X, hãy…”
Điều này sẽ khiến AI “đóng vai” và tư duy theo đúng ngữ cảnh bạn mong muốn. Đây chính là kỹ thuật Role Prompting – cực kỳ hiệu quả cho người không chuyên kỹ thuật.
🎯 Kết luận
Prompt Engineering không phải kỹ năng của riêng chuyên gia AI. Nó là ngôn ngữ giao tiếp với trí tuệ nhân tạo, và bất kỳ ai – dù là giáo viên, cán bộ hành chính, kế toán hay truyền thông – đều có thể học và sử dụng hiệu quả.
Chỉ cần nhớ 3 chữ: Rõ – Vai – Giới, bạn sẽ làm chủ bất kỳ mô hình AI nào.
Bài viết của Bế Viết Khuyến hướng dẫn kỹ năng viết Prompt AI hiệu quả dành cho cán bộ không chuyên CNTT tại Thái Nguyên. Nội dung dễ hiểu, thực tiễn, giúp mọi người ứng dụng ChatGPT trong công việc hành chính, truyền thông, giáo dục… một cách nhanh chóng và hiệu quả trong thời đại chuyển đổi số 2025.